Türkiye’deki iki depremden kaynaklanan yıkıcı insani kayıp artmaya devam ederken ve ekonomik faaliyet üzerindeki tam etkisi belirsizliğini korurken, ilk tahminler felaketin ölçeğinin oldukça büyük olabileceğini gösteriyor.
Bloomberg’in daha önceki afetlerde yaşananlardan yola çıkarak yaptığı analize göre Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerin milli gelire yüzde 1 oranında etki etmesi olası.
Bloomberg Ekonomisti Ekonomist Selva Bahar Baziki, yaptığı analizde Türkiye’nin 2023 büyüme beklentisinin yüzde 3’ten yüzde 2,6’ya çekildiğini kaydetti.
Analizde Kahramanmaraş depremlerinin ekonomik etkilerine ilişkin öngörülere ulaşmak için 2011 yılında Van’da meydana gelen deprem temel alınarak üç aşamalı bir prosedür izlenmiştir. Kelâma konu olan depremin Van ekonomisine etkisi de 10 kol üzerinden hesaplandı.
Buna göre, her bir şubenin Van’daki reel GSYİH büyümesi öncesindeki yıllarda Van’a en iyi uyan illerin yüklü ortalamasından oluşan bir karşılaştırma ile yapıldığı ve bunu oluşturmak için bölgesel bazda dikkate alınarak yapıldığı belirtildi. nüfus, sanayi, inşaat, toplam çıktı ve bunların ulusal GSYİH içindeki payları. .
Yapılan hesaplamalarda depremin birçok branşı olumsuz etkilediği ancak en çok tarım, sanayi, mesleki hizmetler ve destek hizmetlerinin etkilendiği belirtildi. Öte yandan, sarsıntıların daha büyük büyüklükleri dikkate alınarak her bir kola etkinin ölçeklendirildiği belirtilirken, 10 il için reel GSYİH’de yaklaşık yüzde 12’lik bir daralma öngörüldüğü belirtildi.
2023’te GSYİH’da %1’lik bir daralma yaratabilir
Bloomberg, 10 ilin ülke ekonomisine toplam katkısının yüzde 9 civarında olması nedeniyle 2023’te Türkiye’nin GSYİH’sında yüzde 1 daralma beklediklerini belirtti.
Kurumsal hesaplamalar birkaç varsayıma dayanmaktadır; Öncelikle üretimde afet bölgelerinden etkilenmeyen bölgelere kayma olmadığını varsayan statik bir yaklaşıma sahip olduklarının ve bunun GSYİH üzerindeki olumsuz etkiyi azaltacağını düşündüklerinin altını çizdi. yeterli veriye sahip olmadıkları için 10 ilin tamamında simetrik bir etki yaratmaktadır.
Hesaplamalar 17 Ağustos 1999 depremine dayanmaktadır.
Devlet Planlama Teşkilatı’nın 17 Ağustos 1999 depremiyle ilgili yaptığı çalışmanın, depremi takip eden 4,5 aylık dönemdeki GSYİH kaybının yaklaşık 2-2,5 milyar dolar olduğunu gösterdiğini hatırlatırken, yılın tamamına ve mevcut yılın göreli ekonomik büyüklüğüne göre ölçeklendirildiğinde Deprem bölgesi, GSYİH’nın yaklaşık yüzde 0,6-0,7 gibi bir rakam elde edildiğine işaret etti.
Analizde, yapılan tahminlerde mali saldırıların yer aldığı ancak olası kayıpların bir kısmını telafi edebilecek dış yardımların yer almadığı kaydedildi. .
Öte yandan, Türk Girişim ve İşadamları Konfederasyonu (TÜRKONFED) depremlerin ekonomik etkilerine ilişkin hazırladığı raporunda depremlerin 84.1 milyar dolar maddi zarara yol açacağını hesapladı. Raporda öngörülen bu mali zararın 70,75 milyar dolarının konut hasarı, 10,4 milyar dolarının milli gelir kaybı ve 2,91 milyar dolarının kayıp iş günü olacağı tahmin ediliyor.
